Blunders in Excelsheets kunnen bedrijven duur komen te staan. Een foutje is snel gemaakt, maar de gevolgen zijn vaak niet te overzien. Een overzicht van grote missers met Excel.
Werken met Excel heeft veel voordelen: het is goedkoop en het programma is laagdrempelig. Maar het gemak heeft ook een keerzijde: het kan relatief eenvoudig misgaan. Een simpel typefoutje in de formule, verkeerd knippen en plakken of werken met een oude versie leidt al snel tot onjuiste data. Ongeveer 88 procent van alle spreadsheets bevatten fouten, becijferde het Britse advies- en trainingsbedrijf F1F9. Dat kost niet alleen veel tijd en geld, maar kan ook leiden tot forse reputatieschade en ontslagen, zo tonen de onderstaande Excelblunders aan.
Door verkeerd handmatig kopiëren en plakken van data in Excel, schatte zakenbank JP Morgan in 2012 de risico’s van een beleggingsportefeuille te laag in. Hierdoor namen handelaren grotere risico’s dan de bedoeling was. Dit foutje leidde tot een miljardenverlies bij beleggingen. Knip en plak foutjes zijn de meest gemaakte fouten in Excel.
Beleggers in het Magellan beleggingsfonds kwamen bedrogen uit toen het fondshuis aankondigde het slotdividend van 4,32 dollar per aandeel niet uit te keren. Een accountant was bij de berekening vergeten een minteken toe te voegen. Een negatief beleggingsresultaat van 1,3 miljard dollar was ten onrechte was veranderd in een koerswinst van 1,3 miljard dollar.
Het Amerikaanse gasbedrijf Dominion werd in 2006 voor 200 miljoen dollar aangeklaagd. Het bedrijf had bij het inschatten van de gasreserves gebruik gemaakt van een oud Excelbestand. De gasreserves kwamen hoger uit dan de werkelijkheid, waardoor de gasprijs fors kelderde. Concurrenten meenden dat zij hierdoor waren benadeeld en stapten naar de rechter.
De beurskoers van de Ierse drankenfabrikant C&C kelderde in 2009 met maar liefst 15 procent nadat bekend werd dat de cijfers die nog geen week eerder waren gepubliceerd niet bleken te kloppen. In plaats van een omzetstijging van 3 procent was er sprake van een daling met 5 procent. De oorzaak? Sommige data waren verkeerd overgeheveld van een intern boekhoudsysteem naar Excel.
Het Waterschap Veluwe moest zes jaar geleden 2,7 miljoen euro interen op zijn reserves. In de spreadsheet werden per ongeluk twee velden omgewisseld. Daardoor kregen huiseigenaren en ondernemers een aanslag opgelegd die 5 procent lager was dan bedoeld. Het bestuur reageerde koeltjes: “Dit kan nou eenmaal gebeuren. We na hoe we herhaling kunnen voorkomen.”
Een klassieker onder de spreadsheetblunders: een verkeerde formule, waardoor een belangrijk rijtje data niet wordt meegenomen in de berekening. Dat overkwam twee gerenommeerde Harvard-economen. Zij stelden in een onderzoek dat landen met een staatsschuld van meer dan 90% van het bbp hun economie met 0,1% zien krimpen. Later bleek dat de cijfers van vijf landen niet waren meegewogen. Een hernieuwde berekening leidde tot een andere conclusie: landen met een relatief hoge staatsschuld vertoonden wel degelijk economische groei. De fout deed het imago van de economen geen goed.
Een fout maken is al ernstig, maar deze verbergen maakt het alleen maar erger, zo ondervond beleggingsbedrijf AXA Rosenberg. Door een programmeerfout in Excel wogen bepaalde risico’s onvoldoende mee in de beleggingsbeslissingen. Het bedrijf verzweeg dit echter bijna een jaar. Klanten kregen te horen dat de teleurstellende rendementen te wijten waren aan de marktomstandigheden. Nadat beurswaakhond SEC er lucht van kreeg, kwam de aap uit de mouw. AXA moest Rosenberg 242 miljoen dollar aan boetes en schadevergoedingen.
Misschien hadden we de financiële crisis eerder zien aankomen wanneer Fanny Mae direct het juiste bedrijfsresultaat had gepubliceerd in 2003. Het gepubliceerde bedrijfsresultaat was maar liefst 1,3 miljard dollar hoger dan dat het eigenlijk had moeten zijn. De Amerikaanse hypotheekbank had nieuwe boekhoudregels verkeerd geïmplementeerd in Excel. Na de ontdekking van de enorme blunder moest Fannie Mae diep door het stof en tot haar schaamte een persbericht versturen om alsnog het verkeerd gepubliceerde bedrijfsresultaat te corrigeren naar de buitenwereld.
Steeds meer bedrijven zijn zich er bewust van dat de data die in de eigen organisatie opgesloten zit van grote waarde is. Om je hiermee te helpen, hebben wij de Business Intelligence software van Qlik Sense volledig in ons ERP systeem geïntegreerd. In tegenstelling tot leveranciers die BI tools aanbieden waar een fors prijskaartje aan hangt, heeft AFAS Qlik Sense volledig onderdeel van de software gemaakt.