De kompetentie Nederlants
"Ha schat. Ik heb me opgegeven voor een cursus Nederlands schrijven."
"Voor Nederlands? Dat heb jij toch niet nodig? Jij hebt al zoveel geschreven. Je schrijft trouwens nog steeds erg vaak."
"Ja, maar toch lijkt het mij wel nuttig om de cursus te volgen. Je kunt altijd wel wat leren, denk ik. En binnenkort komt de nieuwe spelling. Dan is het juist handig de veranderingen even te horen en te zien."
"Dus je bent weer een avond weg?"
"Ja, maar dan hoef je niet gestresst te zijn met het avondeten en kun je relaxed naar Desperate housewives kijken."
Voor hen die in hun werk veel moeten schrijven, is door onze afdeling Marketing van AFAS ERP Software een training "Zakelijke communicatie" georganiseerd. Een dergelijke cursus is broodnodig, want iedereen schrijft wel eens wat; al is het maar (een reactie op) een e-mail. En ik schrijf regelmatig mijn columns; dus voor mij is het gewoon een goede investering. Daar komt nog eens bij dat De Nieuwe Spelling met ingang van augustus wordt ingevoerd. Dus op een gestructureerde manier weetjes horen in een gezellig klasje van 25 medewerkers en een dinertje tussendoor met een tournedostje van onze topkok Cornel vind ik prettiger dan de veranderingen zelf opzoeken.
Ik ben er één van de wat oudere generatie: ik behoor tot de 50+-doelgroep. Het schrijven van de d's, t's en dt's gaat mij dan automatisch ook goed af hetgeen ik niet kan zeggen van de e-mails die aan mij voorbijgaan. Een excuus is dat deze vaak in de gauwigheid zijn getypt, maar zelfs in mijn gauwigheid maak ik hoogstens typefouten en zeker geen fouten in de d's en dt's. Ik ben dus heel benieuwd wat de cursus mij gaat brengen.
Het ezelsbruggetje 't kofschip (voor de jongeren onder ons: 't fokschaap) wordt ten tonele gebracht: als een werkwoord in de stam eindigt op een van de medeklinkers uit 't kofschip dan krijgen de vervoegde vormen een 't', anders een 'd'. Dit is voor mij een eitje.
Maar ja, wat doe je nu met Engelse werkwoorden als bijvoorbeeld golfen, faxen, relaxen, downloaden, deleten, updaten, upgraden, housen, e-mailen en saven? Dan blijkt dat Nederlandse taal voor alfa's is en niet voor bèta's. Je moet bij Engelse vernederlandste woorden soms meer op 'klinkt als' letten dan op de stam van het werkwoord. De ene Nederlander spreekt de 'f' meer als een 'v' uit dan de ander bij het werkwoord golfen. Of meer een 's' dan een 'z' als bij housen. Dan doen we niet moeilijk, het mag allebei: golfte, gegolft of golfde, gegolfd en housete, gehouset en housede, gehoused. De letter 'x' klinkt als 'ks' (en die zitten in 't kofschip), dus faxte, gefaxt en relaxte, gerelaxt, maar het bijvoeglijk naamwoord is relaxed. Hoezo logisch? Laten we doorgaan.
Wat heeft dit nou met competentiemanagement te maken? Bijna niets!! Eén van de weinige overeenkomsten is dat competentiemanagement ook moeilijk concreet te maken is. Gelukkig dat er dan een competentiewoordenboek is, waarin de gemeenschappelijke taal van de organisatie is beschreven, analoog aan het Groene Boekje plus de Dikke Van Dale voor de Nederlandse taal. Nederlands is een (domeinspecifieke) competentie van het type vaardigheid. Deze competentie wordt niet in het competentiewoordenboek opgenomen. Hier komen alleen gedragscompetenties in te staan. De competentie Nederlands is in sommige functies essentieel (documentalisten, ontwerpers, productmanagers, marketingmedewerkers) en kan ook geëvalueerd worden als je vaardigheidsindicatoren benoemt. Een indicator zou kunnen zijn: Kan Engelse vernederlandste werkwoorden vervoegen. Nederlands schrijven is te leren (ontwikkelbaar) en ook goed coachbaar. Maar je moet wel weten wat je moet leren, want veel neerlandici zijn het zelf nog niet eens met de toekomstige nieuwe spelling.
"Ik ben thuis!!"
"Hoe was het eten? Hoe was de les? Heb je wat geleerd?"
"Ho, ho. Niet te veel tegelijk. Ik ben een man! Eerst mijn schoenen uit, dan die stropdas. En dan kan ik pas wat vertellen."
"Ja, maar was het nuttig?"
"Dat heb ik je toch al ge-sms't. En ik heb gevraagd of je heerlijk gerelaxt hebt bij Desperate housewives. En of je het huis ook al hebt gemanaged."
"Ja, dat is waar ook. De aflevering was best wel leuk. Ik heb je sms'jes niet gesaved, want dat kan ik niet, maar direct gedeletet."
"Nou, wat je net allemaal zei, heb ik leren schrijven. En ik moet zeggen: dat viel ff tegen. W8 maar tot jij de opgaven hebt gemaakt, als je daar tenminste toe ge9 bent. Als jij er minder dan 2 fout scoort, heb je wat te 4en. Dan leer ik je daarna de sms'jes te 7. Anders niet. Ik wens je daar veel suc6 bij."
"Kijk, dat vind ik nou gem1."
Roy Korthout
Productmanager Competentiemanagement