‘Een nieuwe automatiseringsgolf zet bijna de helft van alle banen op de tocht, menen onderzoekers van de Britse Oxford University. Met name mensen in beroepen in de middengroep die tot voor kort onaantastbaar leken, krijgen het zwaar en zullen zich moeten omscholen, nu kunstmatige intelligentie en steeds slimmere robots de werkvloer bestormen.´
Rise of the machines dus. Een snufje The Matrix erbij? Of is het allemaal niet zo sciencefiction en ver weg? Kijk eens naar ons huidige leven: het boeken van een vakantie, internetbankieren, de aankoop van een smartphone? In het totale proces is bijna het enige menselijke contact nog de handen van de orderpicker en de koerier. De rest gebeurt door computers en systemen.
Tienduizenden banen verdwenen al bij verzekeraars, banken en winkels door steeds slimmere systemen en computers. Ik geloof zeker dat dit nog maar het begin is. Volgens de onderzoekers van Oxford University gaat de komende twintig jaar een streep door maar liefst 47% van de huidige banen in de Verenigde Staten. Dat is bijna de helft!
Zelf zie ik een aantal belangrijke redenen waarom die ontwikkeling niet te stoppen is:
De genoemde ontwikkelingen gaan nu al snel en zullen nog veel sneller gaan. In 2002 keken we met bewondering naar de film Minority Report van Tom Cruise, veel tech elementen in die film vinden we nu doodnormaal en gebruiken we elke dag. Baanbrekende technologieën volgen elkaar dus in rap tempo op en worden bovendien ook steeds meer betaalbaar (denk aan de wet van Moore mbt computer geheugen).
De inzet van robots en computers op de werkvloer wordt voor veel meer functies dan nu mogelijk. Ik kan me voorstellen dat op korte termijn het aantal menselijke arbeidsplekken in vervoer, transport en logistiek drastisch teruglopen als elektrische voertuigen met slimme sensors met elkaar en met de de rest van de wereld in verbinding staan. Het aantal FTE (fulltime equivalents) zal worden verdrongen door een nieuwe arbeidskracht: FTR of FTC (fulltime robot of fulltime computer). Wellicht staan ze straks zelfs wel op de payroll in plaats van op de investeringslijst.
Als marketeer ben ook ik niet veilig. Arbeid met een nadruk op het zoeken, controleren en analyseren van gegevens wordt steeds meer door computers uitgevoerd. Ze worden daar bovendien na verloop van tijd steeds meer in bedreven, terwijl ik totaal ongeschikt ben voor repeterende werkzaamheden. Bij mij treed de verveling en routine in, het is gewoon niet leuk genoeg. De marketing robot wordt echter steeds slimmer, sneller en beter. Leuk of saai werk is hem (of haar?) onbekend. Ook de BIG data ontwikkeling die vat heeft op elke marketeer wordt veel beter en sneller verwerkt door een slim systeem.
Verdwijnen dan ook redelijk hoogopgeleide beroepsgroepen zoals marketing, verzekering, accountants, boekhouders en belastingadviseurs? Ik bedenk toch snel even wat dit voor mij zou betekenen, wellicht dan toch dat hotel in Spanje beginnen? Gelukkig zijn er ook een hoop creatieve zaken die met mijn werk te maken hebben. En vooral de veelvoud aan activiteiten is tegenwoordig een uitdaging. Voorlopig nog geen computer als concurrent voor mijn werkplek?
Ik geloof wel dat de arbeidsmarkt een transitie zal ondergaan. Er komen meer banen bij aan de onderkant en bovenkant, in het midden verdwijnen ze. Uiteindelijk levert dit in de economie in geheel meer banen op, maar de overgang is wel een pittige uitdaging. En we zijn als mensen al zo goed in veranderen (Onze video over dit onderwerp gemist? Bekijk hem nog even hier). Banen verdwijnen op de ene plek en ontstaan weer op een andere plek.
Wij zien dit fenomeen op kleine schaal dagelijks bij onze klanten. Arbeidsplaatsen gaan niet verloren, maar verplaatsen zich in de organisatie. Ons systeem zorgt er voor dat mensen leuker werk kunnen doen. Laat onze software maar de saaie, foutgevoelige en repeterende werkzaamheden uitvoeren. Dit zorgt uiteindelijk altijd voor meer werk aan de boven- of onderkant.
De grote vraag is welke functies niet door computers gedaan kunnen worden. Zeker blijven van een baan? Dan zal hier de focus op moeten liggen. Al met al een grote uitdaging voor medewerkers en bedrijven, maar zeker ook voor de overheid en het onderwijs. Scholen zullen veel meer aan ICT moeten doen en dit in alle vakken moeten integreren. We moeten onze kinderen leren om niet te werken met software, maar ze leren hoe ze zelf een programma schrijven. En als je dan toch een taal moet kiezen, een taal als HTML is relevanter dan Frans of Duits…